سه‌ردێره‌كان
- رەنگە ڕۆژێک بیابان ببێت بەگوڵزار …………………………….هۆمەر محەمەد
- لەمێژە لەم ڕۆژە ترساوم هۆمەر محەمەد
- في حضرة الفناء… الإبادة الجماعية منذ آلاف السنين وحتى اليوم! إعداد المحامية: رولا باش إمام
- دووەمین كۆنفرانسی “جینۆساید ڕەنگدانەوەی لە ئەدەب و هونەرومیدیادا” لەشاری سلێمانی بەڕێوەچوو.
- خەڵکی ئەنفال کردووەو بێباکانە لە بۆنەکاندا دەردەكەوێت. ……………زانا یادگار
ئەمساڵیش یادی هەڵەبجە ناکرێتەوە …. عومەر محەمەد
ئەمساڵیش یادی هەڵەبجە ناکرێتەوە
(٢٥) ساڵە لە ڕوکەشدا یادی قوربانیانی تاوانی کیمیابارانی هەڵەبجەو تاوانی ئەنفال دەکرێتەوە، بەڵام لە ڕاستیدا هەتا ئێستا یادێکی بەرهەمداری قوربانیانی ئەو تاوانە نەکراوەتەوە، لێرەدا نامەوێ بێڕێزی بە هەستی هیچ بەرێزێک بکەم کە بەهەموو هەستێکییەوە بەشداری یادەکان دەکات، تەنانەت هەوڵی ئەوکەسانەش بەکەم ناگرم کە یادەکان دەکەنەوە، یان بەرهەمی ئەدەبی وهونەرییان هەیە، بەڵام روئیاو دنیابینیان بۆ یادەوەری کورت وکەم مەودایە، هەربۆیە یادەکان لە ڕۆژێکدا دەرگایان لەسەردەکرێتەوەو رۆژانی دوایی دادەخرێن هەتا ساڵی داهاتوو، ئەگەر وانیە دەستکەوتەکانی یادەوەریمان لە دوای ڕاپەڕین و دەسەڵاتی خۆماڵی چین ؟ چیمان لە یادەوەریەکان بەرهەم هێناوەو چی ناشرینیەکی لێداماڵیوین ؟ کام هەڵوەستەی بەکورد کردووە، چ پابەندییەکی ئەخلاقی بۆ دروست کردوین، بۆچی یادەوەری نەیتوانیوە لە شەرانگێزی دامان بماڵێ و لە خەیاڵی شەڕی ناوخۆ بە تاڵی نەکردوینەتەوە. ؟ بۆچی یادەوەری هەلەبجەو ئەنفال هەڵوەستەی بە ئەحزابی کوردی نەکردووەو وای لێنەکردووە شەڕێ ناوخۆ بکاتە هێڵی سورو چیدی پشت بە سیاسەتی بەکاربردنی دراوسێکانی نەبەستێ ؟ بۆچی حزبە دەسەڵاتدارەکان دەستبەرداری ئێران و تورک نابن و لەسەر پێی خۆیان ناوەستن ؟ کام پەیماننامەی حزبەکان وەک رێزلێنانێک بۆ قوربانیان و وەک نیازپاکیەک لە هەڵەبجە بەستراوەو لە سێبەری ئەو یادانەدا پابەندی کردوون بەبەرژەوەندی گشتی خەڵکەوە ؟
ئاخر لەبری ئەوەی یادەکانی وەک هەڵەبجەو ئەنفال بەلای کەمەوە بکەینە ڕۆژانی (حەرام کردنی درۆ) بە پێچەوانەوە ئەو یادانە پڕن لە دروشم و بەڵێنی جێبەجێ نەکراو، نەک هەر هی دەسەڵاتداران و سیاسیەکان بەڵکو هی ڕۆشنبیرەکان و چالاکوانەکانیش. هی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، بەلایەنی کەمەوە هی ڕێکخراوەکانی تایبەت بەجینۆساید، دەنا کوان ڕێکخراوەکان ؟ کوا کاری پێکەوەیی وهەماهەنگی تەنانەت نەیانتوانیوە هەتا ئێستا بۆمان ساغ بکەنەوە لەهەڵەبجە چەند دەستگیراندار، چەند دوکاندار، چەند پینە دۆزو چەند کڵاش چن بەگازی خەردەل خنکان، چەند هونەرمەندی شێوەکارو چەند مەقام بێژو دەنگ خۆش لەهەڵەبجە شەهید بوون؟ بەڵام چەند سەفەری ئەوروپایان کردووە ! بێ ئەوەی یەک دەستکەوتی ئەو سەفەرانەش باسکرابن . بەداخەوە لە بری ئەوەی ئەو یادەوەرییانە بکەین بە هەوێنی بەرهەمهێنانی پاڵەوان بوون بە ڕۆژیی کوشتن وئەتککردنی پاڵەوانەکان ! پاڵەوانی یادەوەرییەکان .
هەموومان بینیومانە لە دەروازەی مۆنۆمێنتەکەی هەڵەبجەو لەسەر دەرگای مەزاری شەهیدەکان تابلۆیەک هەیەو لێی نوسراوە: (هاتنە ژورەوە بۆ بەعسیەکان قەدەغەیە) ! ئەمە چ درۆیەکی گەورەیە، نەدەتوانن تابلۆکە لابەرن و نەتوانن رێگە لە کۆنە بەعسیەکان بگرن ! کەس دەتوانێ نکۆڵی ئەوە بکات کە لە ناو چالاکوانانی ئەو بوارەدا دز هەیە، دزی پوڵ و دزی چیرۆک و دزی وشە و تابلۆ . ؟ ئەی ئەگەر یادەوەری قوربانیەکان هێندە مۆراڵی پێ دروست نەکردبن ئیدی ئەوەی دەوترێت چ درۆیەکی گەورەیە بەناوی یادەوەرییەوە دەکرێت !
لە بری ئەوەی ئەو یادانە بکەینە ڕۆژی بەدەستهێنانی ئازادی کراونەتە ڕۆژێک بۆ وتاری ئەو کەسانەی ئازادی دەکوژن، ئەوانەی یاوەرو هاوسەفەری تۆمەتباران و گومانلێکراوانن و دێن لە ریزی پێشەوە لەسەر قەنەفەی شەرەف دادەنیشن . لەبری ئەوەی گوێ لە قوربانیەکان بگرن و بزانن چۆن چیرۆکی خۆیان دەگێڕنەوە ئەوان قسەیان بۆ دەکەن، لەبری ئەوەی رۆژی یادەوەری بکرێتە ڕۆژی بەخۆداچوونەوە دەکرێتە ڕۆژی بەهەدەردانی سامانی گشتی ئیدی یادی قوربانیانی جینۆساید چۆن ئاوا دەکرێتەوەو لە کوێی دنیا ئاوا بێباک بوون بەرانبەر یادەوەری . بەداخەوە لە ئێستاوە دیارە کە ئەمسالیش یادی قوربانیانی کیمیابارانی هەڵەبجە ناکرێتەوە .
