گۆترەکاری بەناوی ئەکادیمییاوە. شیکردنەوە بۆ گۆترەکاریەکانی توێژەرێکی بێ زانیاری.
بەرەو یادی ئەنفال
گۆترەکاری بەناوی ئەکادیمییاوە. هۆمەر موحەمەد
شیکردنەوە بۆ گۆترەکاریەکانی توێژەرێکی بێ زانیاری.
بەپێی توێژینەوە نا زاستیەکەی کابرای هەڵگری ماستەرو خۆبە ئاکادیمی زان بێت، هەموو گوندێکی کوردستان بەرچەکی کیمیایی کەوتووە! ئەوە ئاماژەیەکی زەقی تێنەگەیشتنێتی لە توێژینەوەی زانستی و لە ئەنفالیش، ئاخر توێژینەوەی زانستی پێویستی بەزانیاری باوەڕپێکراوو گەڕان و پشکنین و بەسەلماندن و بەڵگەی ساغکراوەیە،، کەچی کابرا خشتەیەکی گۆترەکاری گوندە کیمیاباران کراوەکانی خستووەتە ڕوو، دەیان گوندی تێترینجاندووە گوایا ئەمانە کیمیاباران کراون، بەڵام جگەلەوەی زۆربەیان کیمیاباران نەکراون ناوی زۆر بەشیانی بەهەڵە نوسیوە، ئەوەش هەم لەڕوی زانستی و هەم لە باری مۆراڵیشەوە عەیبە، ئەگەر ئەمە تویژینەوەی زانستی بێ ئەی نازانستی چۆنە ؟ بەداخەوە کارەکەی بەدەرە لە هەر بنەمایەکی زانستی. خۆ ئەگەر کوردایەتیشە ئەویش هەر نەگونجاوە چونکە بەدرۆکردن و مەزڵوم نیشاندانی کورد دەوڵەتی کوردی دانامەزرێ . بەڵکو بەداهێنان بەرهەمی باش و فەرهەنگسازی دەتوانین خۆمان بسەلمێنین.
هەموو کەس دەزانێ راستنیە کە بڵێین هەموو گوندەکانی کوردستان کیمیاباران کراون، لەبەرئەوەی زۆربەی هەرەزۆری ئەو گوندانەی توێژەرەکە نوسیوێتی گوایە بەرچەکی کیمیایی کەوتوون، قسەی گیرفانن و هیچ بەڵگەیەک و هیچ شایەتحاڵێک پشتڕاستی ناکەنەوە، بەبروای من نەک هەر توێژەر بەڵکو هەرچی دەستی بۆ قەڵەمبرد ئەرکێکی ئەخلاقی دەکەوێتە ئەستۆ ئەویش راستگۆییە لە نوسینەوەی مێژوو روداودا، ئەمە جگەلەوەی کوردەکان دەبێت بەوریایی مامەڵە لەگەڵ دۆسێکەیاندا بکەن، چونکە دورنییە درۆیەک کۆی دۆسێکە بخاتە ژێر پرسیارەوە، بەداخەوە ئەم توێژەرە پابەندی ئەم لایەنەش نەبووە.
باچەند نمونەیەک بخەمە بەردیدەی خوێنەران
لەبارەی کیمیابارانەوە نوسیوێتی رۆژی ٣/٥/١٩٨٨ ( گۆپتەپە، عەسکەر، مایلە سەرچەم، شێخان، کەلەشێرە چەمی رێزان، قۆجەبڵاخ، زەرزی) کیمیاباران کران ! ئەمە راست نیە، لەناوچەی ئەنفالی چواردا جگەلە گۆپتەپەو عەسکەر ئەو ئیوارەیە هیچ گوندێکی تر کیمیاباران نەکراون، ئەو گوندانەشی کە توێژەرەکە ناوی خستونەتە کەوانەوە گوایا کیمیاباران کراون نەئەو ئێوارەیە و نەپێشترو نەدواتریش بەکیمیایی بۆمبباران نەکراون.
بەوەندە نەوەستاوەو هەڵەی زۆرتری کردووە بۆ نمونە نوسیوێتی سەر لەئێوارەی هەمان رۆژ گوندی خاڵخالانیان بردومان کرد، خوێنەر مافی خۆیەتی بزانێت نوسەر سەهوی کردووە چونکە (خاڵخاڵان) ناوی چیایە نەک گوند، هیچ یەکێک لە گوندەکانی بناری خاڵخاڵان بەوناوەوە نین، لەپەلاماری ئەنفالی چواردا تەنها گوندەکانی گۆپتەپەو عەسکەر کیمیاباران کراون، ئەوانیش لەناوچەی قەڵاسێوکەدان نەک لەبناری خاڵخاڵان.
جارێکی تر گەراوەتەوە سەر هەمان باس و دەنوسێت سەعات ٤:٤٥ دەقیقە هەشت فرۆکەی جەنگی سوپای بەعس هێرشیان کردەوە سەر ناوچەی عەسکەر و ژمارەیەکی زۆر لە ژن و منداڵ و پیر بوونە قوربانی ئەم هێرشە کیمیاییە.. دیسانەوە ئەم زانیاریەش هەر هەڵەیە چونکە گۆپتەپەو عەسکەر هەردوکیان پێکەوە و لەیەک کاتدا بۆردومانی گاز کراون، عەسکەر خۆی ناوچەیەکی دیاریکراونیە بەڵکو گوندێکە لەناوچەی قەڵاسێوکەو سەربەناحێی ئاغجەلەرە.
ئایا ئەوە زمانی توێژینەوەی زانستیە؟ یان زمانی میللییەو بۆتوێژینەوەی زانستی نابێت. بۆخۆم سەردانی مەیدانی ناوچەکەم کردووەو شایەتحاڵەکانم دواندووەو دەیگیرنەوە هەشت فرۆکە بوون و لە ئاسمان چواریان لەو کۆمەڵە فرۆکەیە جیابوونەتەوەو چوونەتە سەرگوندی عەسکەرو هاوکات لەگەڵ ئەوانەی بەئاسمانی گۆپتەپەوە مابوونەوە دوای دووجار خولانەوە ئینجا بۆمبەکانیان فرێداوەتە خوارەوە. بەڵام ئەوەی کۆمەڵکوژی زۆری لێکەوتەوە گوندی گۆپتەپە بووە، لەبەرئەوەی خەڵکی عەسکەر بەهۆی کاری کشتوکاڵەوە لەناو گوندەکە نەبوون بۆیە زیانیان کەمتر بوو بەهەموویان حەوت کەس بوونە قوربانی بەشەهید و بریندارەوە، بەڵام لەگۆپتەپە هەرلەجێدا نزیکەی ١٥٠ کەس شەهیدبوون.
دیسان جەخت دەکەمەوە کە عەسکەر گوندە نەک ناوچە وەک توێژەرەکە نوسیوێتی!
ئەو گوندە بوونی نیە!
لەناو ئەوگوندانەی ئەو ناوی هێناون لەوناوچەیەدا گوندێک نییە بەناوی “سەرچەم” بەڵکو چەمی ڕەندیخان هەیە لەڕۆخی زێی بچوک کە ئەو ئێوارەیە لەگەڵ گۆپتەپە چەمی رەندیخانیش بەبۆمبی کیمیایی لێدراو ئەو کەسانەی لەسەرئەو چەمە خەریکی کاری کشتوکاڵ بوون، بێ زیانیان نەبوون، بەڵکو لەوانیش هەندێکیان شەهیدبوون. ئەوەی ئەو بەگوند ناوی بردووە چەمی رەندیخانە لەدامێنی گوندی گۆپتەپە. نەک گوندی سەرچەم.
گردی خەیار
لەناو خشتەی گوندە ئەنفالکراوەکاندا ناوی گوندی (گردخەبەر)ی گۆڕیوە بۆ گردی خەیار ! کابرا بەم شێوەیە توێژینەوەی زانستی کردووەو ئێمەومانانیش بە هاوی و نەخوێندەوار دەزانێ و بەبروای ئەو ئێمەی بێ دال ومیم ناتوانین بەشێوەی زانستی کاربکەین .
ئەمانەو دەیان هەڵەوپەڵەی تر لەکتێبەکەیدا بەناوی توێژینەوەی زانستی دەرخواردی نەوەی نوێ دەدرێت.
لەداهاتوودا بەکتێبێک وەڵامی ئەم کتێبە نازانستیەو چەند کتێبێکی تریش دەدەمەوە، ئەوسا نیشانیان دەدەم (دال ومیم) کەس ناکەن بەنوسەرو کارەکتەری چالاک، ناشیکەن بەکەسی ئاکادیمی و زانستی، ئەوەی بروانامە بەهێز دەکات کەسایەتی بەهێزو پراکتیک و کارە، نەک پارچە وەرەقەیەک، کە دەشێت لەبنەڕەتەوە بەزەبری هێزو پارە ساختەبێت.
