سه‌ردێره‌كان
- تاوانی ئەنفال و زیانە کلتوورییەکانی کورد لەکوردستانی باشوردا. هۆمەر محەمەد
- ڕۆڵی سینەما لە پاراستنی یادەوەری ئەنفالدا – وانەیەک لە هۆڵۆکۆستەوە
- سەرنجێک لەسەر دەرکەوتنی (بەراء) هۆمەر محەمەد
- الإجرام بصيغته القانونية 2 جريمة إسقاط الجنسية والترحيل – قرار (٦٦٦)
- دیسانەوە دۆسێی ١٨ کچە فرۆشراوەکە لەنێوان ساختە و ڕاستیدا. هەڵوەستەیەک لەسەر قسەکانی کاک شۆڕش حاجی
ئەنفال و شێرکۆ بێکەس ……………… د.مەهدی فاتیح عومەر
ئەنفال و شێرکۆ بێکەس:
لە (٢٢) دیوانی شێرکۆ بێکەسدا، (١٦٢) جار وشەی (ئەنفال) بەکارهاتووە، بەمجۆرە:
١- ئافات: ٢ جار.
٢- مێرگی زام و مێرگی هەتاو: ٦جار.
٣- خاچ و مار و ڕۆژژمێری شاعیرێ: ٢٣ جار.
٤- بۆننامە: ٢ جار.
٥- چراکانی سەر هەڵەمووت: ٣٣ جار.
٦- نسێ: ٦جار.
٧- ژن و باران: ١٨جار
٨- ڕەنگدان: ٢٤جار.
٩- پیاوێ لە دارسێو: ٣جار.
١٠- خۆم ئەو وەختەی باڵندەم: ٣جار.
١١- پاییزەمیوان: ٤جار.
١٢- گۆڕستانی چراکان: ٩جار.
١٣- ئێوە بە خۆشەویستیم ئەسپێرن: ٤جار.
١٤- کورسی: ١جار.
١٥- حەفتا پەنجەرەی گەڕۆک: ٣جار.
١٦- ملوانکە: ٤جار.
١٧- تۆ ئەتوانی بە قومێ ماچ بمخەیتەوە هەڵقوڵین: ٣جار.
١٨- زێ و زنە: ٤جار.
١٩- تەون: ٣جار.
٢٠- هەست و نەست: ٤جار.
٢١- ئێستا کچێک نیشتمانمە: ١جار.
٢٢- خێراکە مردن خەریکە بگات: ٢جار.
هەروەها لەم شەش دیوانەیدا، وشەی (ئەنفال) بەکارنەهاتوون:
١- دەربەندی پەپوولە.
٢- لە چلەی چلچرایەکدا.
٣- سروودە بەردینەکان.
٤- لە گوڵەوە هەتا سووتوو.
٥- ئەسپێک لە پەڕەی گوڵاڵە.
٦- یادەوەری پاسکیلێکی کەرکووکی.
شێرکۆ بێکەس، جگە لەو شیعرانەی کە وشەی (ئەنفال)ی تیادا بەکارهێناون، هەندێ شیعری هەیە کە ناوی (ئەنفال) نەهاتووە، بەڵام بۆ ئەنفال نووسراون، وشە و دەستەواژەی پەیوەست بە (ئەنفال) دەبینرێت وەک وشە و دەستەواژەکانی:(عەرعەر، بێوەژنانی گەرمیان، چاڵ، گۆڕی بە کۆمەڵ، ئیڤا و تراکتۆر و شۆفڵەکان، گۆڕستانی چراکان و…..هتد).تەنانەت لە کۆکردنەوەی سەرجەم بەرهەمەکانیدا، تەنانەت شێرکۆ لەبەر(ئەنفال) حسابی بۆ ڕەنگی بەرگی دیوانەکانیشی کردووە، لە کۆکردنەوەی سەرجەم بەرهەمەکنیدا، بەرگی شەشەم کە ڕۆمانە شیعری (گۆڕستانی چراکان)ی تێدایە ڕەنگی بەرگەکەی ڕەشە، وەک ئاماژەیەک بۆ بوونی ئەو ڕۆمانە شیعرەی کە تایبەتە بە (ئەنفال)لەو بەرگەدا.
لە دیوانی (مێرگی زام و مێرگی هەتاو) شیعری (چاڵ)، لە دیوانی (زێ و زنە) شیعری (خواوەندەکان)، لە دیوانی (خێراکە مردن خەریکە بگات) شیعری (لە غەزا گەورەکەدا) ، لەو سێ شیعرەدا ناوی (ئەنفال) نەهاتوون، بەڵام بۆ (ئەنفال) نووسراون. ئەمە جگە لەوەی ڕۆمانە شیعری (گۆڕستانی چراکان) تایبەتە بە مەرگەساتی(ئەنفال).
شێرکۆ بێکەس دوای ئەم هەموو شیوەنەی کە بۆ (ئەنفال) ی کردووە، هەر وا هەست دەکات هیچی بۆ ئەو مەرگەساتە گەورەیەی کورد نەنووسیوە، هەروەک لە لاپەڕە (١٥٨) ی دیوانی (خیراکە مردن خەریکە بگات) دا دەڵێت:
هەرجارێ ئەنفال ئەبینم،
خەرەندەکانی برینی
چەندە قوڵن و
شیعری منیش چەند تەنک و
چەند بچووکن،
ئەوسا ئیتر
ئەوق ئەبم و
لاڵ ئەبم و
بەخۆم ئەڵێم: کوا شاعیرم!
یاخوود لە شیعری(خەڵکی جەهەننەم!) کە لە لاپەڕە(٩٠)ی دیوانی(هەست و نەست)دا بڵاوی کردۆتەوە، دەڵێت:
من نازانم
چی لەو هۆنراوانە بکەم
بۆخۆیان تا بڵێی جوانن
((جوانی بێ ناو))، ((ست فاتیمە)) و ((پەری خان))ن
بەڵام یەک وشەی زمانی
ڕۆژی حەشری مەملەکەتەکەی ئەنفال و
میللەتی ((نوگرەسەلمان)) و
خەڵکی جەهەننەم نازانن!
هەر بۆ بیرخستنەوە، لە هەردوو قەسیدەی (زێوانی مەرگ) و (پێشوازی)ی ڕەفیق سابیردا تارمایی مەرگەساتی (ئەنفال) دەبینرێت، لای لەتیف هەڵمەت بەکارهێنانی وشەی(ئەنفال) و هەموو ئەو دەربڕین و وشانەی بۆ (ئەنفال) بگەڕێتەوە بەکارهێنانیان ناگاتە ژمارەی پەنجەکانی هەردوو دەست، لای عەبدوڵڵا پەشێو تەنیا یەک جار وشەی (ئەنفال) دەبینرێت و نەچووە بەلای ئەو مەرگەساتەی گەلی کورددا.
سەرنج: دیارە شیرکۆ بێکەس کۆمەڵێ دیوانی تریشی هەیە، بەڵام ئەو دیوانانەی پێش مەرگەساتی (ئەنفال) نووسیون و پەیوەست نین بە باسەکەی ئێمەوە.
٢٠٢٠/٤/١٤
