توێژینەوەی زانستی یان گۆترەکاری و ڕمڵلێدان ؟ عومەر محەمەد
توێژینەوەی زانستی یان گۆترەکاری و ڕمڵلێدان ؟
عومەر محەمەد
کاریگەرێتیە دەرونییەکانی ئەنفال لەسەر جێماوانی ناوی توێژینەوەیەکە، کە بەهادین محەمەد عەبدولرەحمان لە کتێبێکدا ساڵی ٢٠١٨ لەسەرئەرکی وەزارەتی کاروباری شەهیدان و ئەنفالکراوان چاپی کردووە.
بەداخەوە کتێبەکە پڕە لەهەڵەی زەق (هەڵەی مێژویی و نالۆژیکی، هەڵەی چاپ و زانیاری شێوێندراو کۆپی پەیست و ئاماری ناراست و ناوی گوند بەهەڵەو بەشێوێندراوی ) من هەوڵدەدەم ئەوەندەی لەتوانامدابێت وکات یاریدەدەربێت لیرە بیخەمە ژێرباری سەرنجەکانمەوە .
تایتڵی توێژینەوەکەی بەهادین دەبێت دەربارەی کاریگەری دەرونی بێت لەسەر جێماوانی ئەنفال، نەک شتێکی تر، جێماوان مەبەستی رزگاربوانە کە بەبروای من وشەیەکی نەگونجاوە، کەواتە ئەو دەستنیشانی کردووە باسەکەی دەربارەی چییە، کەچی لەژێر ئەم تایتڵەدا پابەندی خەسڵەت ومیتۆدی زانستی نەبووەو ئەوەی دەبوو پەیڕەوی بکات نەیکردووە، ئەوەی نەدەبوو بیکات کردوویەتی ، وەک چێشتی مجێورهەموو دۆسێکانی جێنۆسایدی کوردی تێکەڵکردووە، ئەمەش هەرچی بێت توێژینەوە نیە. ئامانج تیایدا ناڕونەو پشکنین لەجێگەی نەبواندایەو ئامارەکان پڕن لەهەڵەی جۆراوجۆر !
سەیرە ! سێ باسی هێناوەتە گۆڕێ کە پەیوەندییان بەتوێژینەوەکەیەوە نییە، ئاخر ئەو تایتڵی توێژینەوەکەی (ئەگەر راست بێت ناوی توێژینەوەی لێبنێین) دەربارەی کاریگەری دەرونییە لەسەر جێماوانی ئەنفال نەک لەسەر هەموو قوربانیانی جینۆسایدی کورد. (کاریگەرییە دەرونییەکانی تاوانی ئەنفال لەسەرجێمانی) ناوی کتێبەکەیەتی و توێژەر دەبێت تەوەرەکانی توێژینەوەکەی لەژێر رۆشنایی ناونیشانەکەیدا بێت. واتا ئەو کێشەیەکی دیاری کردووە کەواتە دەبێت بەبێ پەل هاویشتن بەملاوئەولادا بەو کێشەیەدا شۆڕببێتەوە. کەئەویش لایەنی دەرونی وکاریگەرییە دەرونییەکانی ئەوتاوانەیە کەبووەتە کێشە، بەڵام توێژەر لەبەری ئەوەی سیرچ ورێسێرچ بۆ ئەو کێشەیە بکات هاتووە ٤ دۆسێی جیاوازی هێناوەتە ناو توێژینەوەکەیەوە کەپەیوەندییان بەتایتڵەکەیەوە نیە، بەڵکو ئەوانەی ئەوهێناونی ستەمکاری و دۆسێی کۆمەڵکوژی تری کوردن و تێکەلێ کردوون وەک :
١- بەعەرەب بوون
٢- بەعەرەب کردن
٣- دۆسێی ولات بەدەرکردنی فەیلییەکان
٤- دۆسێێ جێنۆسایدی بارزانیەکان
هەریەک لەم دۆسێیانە سەربەخۆن و فایلەکانیان جیاوازە و پەیوەندی ناراستەوخۆیان بەتاوانی ئەنفالەوە هەیە،
بەعەرەب بوون وخۆبەعەرەب زانین لەلایەن کوردەکانەوە باسێکە ریشەیەکی ئاینی هەیەو بەهۆی ئاینەوە ئارەزومەندانە بووە، ئەگەرچی ئەم دوو بەشەی بەتەواوی لە رێبوار سیوەیلی هەڵگواستووەو هیچ سەرنجێکی خۆی وەک توێژەر تێدانیەو نازانین بۆچی هەڵیگوێزاونەتە ناو ئەم باسەوە؟ بەڵام بەهەر چۆنێک بوایە بابەتێکی زیادەیەو خزمەت بەتوێژینەوەکەی ناکات .
هەرچی دۆسێی کوردانی فەیلی وبارزانیەکانیشن بەهەمان شێوە پەیوەندییان بە تویژینەوەکەی بەهادینەوە نیە، چونکە کۆمەڵکوژی ووڵات بەدەرکردنی فەیلییەکان، هەشت ساڵ پێش تاوانی ئەنفال رویداوەو قوربانیەکانی جیاوازن و کاریگەری دەرونی ئەنفال بەهیچ جۆرێک ناچیتەوە سەرتاکی فەیلی، مەگەر وەک هەر ئینسانێک کە بەگشتی دڵگران بێت بەتاوانەکە، تاوانی جێنۆسایدی بارزانییەکانیش ٥ ساڵ پێش ئەنفال روی داوەو دۆسێیەکی تەواو جیاوازە لە تاوانی ئەنفال وقوربانیەکانی ئەم تاوانە زۆر زووتر لەقوربانیەکانی ئەنفال بەرزەبری دەرونی کەوتوون .
رەنگە هەبن بڵێن : جاخۆئەوانەش هەرستەمکاری وجێنۆسایدن و دژی کوردن ئەوە راستە، بەڵام تویژینەوەکە دەربارەی ئەم ستەمکاریانە نییە، تەنانەت لەسەر کۆی ئەنفالیش نییە، بەڵکو دەربارەی کاریگەری دەرونییە لەسەر جێماوانی ئەنفال واتا دیاریکراون کێن ئەوانەی ئەم کاریگەرییەیان لەسەر “جێماوانی ئەنفال” نەک هەموو کورد ! بۆیە ئەرکی توێژەرە سەرلەخۆی نەشێوێنێ و بەوکێشەیەدا شۆڕبێتەوە کە دەستنیشانی کردووە. …….ماوێتی
