ئەنفالی ئێمەو (فیناڵ ئۆپراسێون)ئەوان کەژاڵ حمە
ئەنفالی ئێمەو (فیناڵ ئۆپراسێون)ئەوان
کەژاڵ حمە
ڕوداوەكانی گرتنی(Adolf Eichmann)،گەورە ئەفسەری سەربازیی نێو ڕیزەكانی ئێس ئیس ئەڵمانی ،شایەنی وەیە كاتی خۆتی بۆ بگریت و،،دواتر خۆت بدەیتە بەر ڕێژنەی دەیەهاو سەدەها پرسیاری نەكراوو نەبیستراو. ئایشمان ،خاوەنی بیرۆكەی گۆڕە بە كۆمەڵ و دوورو درێژەكانی جولەكە،لە جەنگی جیهانی دووەمدا،ئەو دڵڕەقترین و بێ بەزەییترین كاراكتەری ئەو جەنگە بوو.
لە دوای جەنگ خۆی ئەگەیەنێتە ئەرجەنتین و،ئەو پیاوە ناودارو ترسناكە دەبێتە كرێكاری كۆماپانیای مارسیدس، دەزگای هەواڵگری ئیسرائیل ، لە دوای جەنگ و خۆ كۆكردنەوە،دەكەوێتە كنەو پشكنین بە دوای تاوانباراندا ،كە ئایشمان یەكێكە لەوانە. كوڕەگەی ئایشمان بە ڕێكەوت لە سینەمایەكدا ،كچێكی جولەكە بە ناوی (سیلڤیا)ئەناسێت،چارێك دەیباتە كۆبوونەوەی نازیەكان .
ئەوان هێشتا دڵڕەقانە لە دۆسیەی جولەكە ئەڕوانن،لە هەوڵی سڕینەوەیانن و هەمووان بە یەك دەنگ ئەڵێن:- (شایەنی ئەوەن بكرێنە سابوون) ئەو كچە باوەڕ بەچاوو گۆێكانی خۆی ناكات، هەموو جەستەی ئەكەوێتە لەرزین. زویر بونێك ڕوو ئەداتوو، لەو ڕێگەیەوە دەزگای هەواڵگری سیلڤیا بە پاكەتێك شوكولاتەوە دەنێرنە خانووە چەپەك و تازەو دوورە دەستەكەی ئایشمان.
خێزانەكەی دێ بە دەمیەوەو، چەپكێ گوڵی تەڕو تازەی سەر مێزی ناوەڕاستی ماڵەكە، سەرنجی كچەكە ڕادەكێشێت. دەزگای هەواڵگری لە ڕێگەی كۆنترۆڵ كردنەوەی داتاو زانیاریەكانی ئایشمانەوە، دەزانن ئەوە یادی ڕۆژی هاوسەرگیریانە، دڵنیا ئەبن لەوەی كە خۆیەتی. ئەوان كۆمەڵێك ئەندامی ئەو دەزگایە،بە پاسپۆرتی ساختە،یەك یەكو دوو دوو دەچنە وڵاتانی جیاوازو،دواتر هەمووان لە ئەرجەنتین لە شوێنێكی دیاری كراودا یەك ئەگرنەوە.
پیتەر(peter)، یەكێك لە ئەندامە وریاو چالاكەكان كە ڕۆژگاری جەنگ بەبەرچاوی خۆیەوە، خوشك و خوشكەزاكانی بە شێوەیەكی ترسناك لە دارستانێكدا لە سێدارە ئەدەن.
ئەو دیارترین كاراكتەرەو، دوای هەوڵ و ماندوو بوونێكی زۆر ، لە شەوێك لەشەوەكانی گەڕانەوەی ئایشمان لەكارو دابەزینی لە پاسێكدا، دەست بە سەری ئەكات و ئەیفڕێنن.كاتی لێكۆڵینەوە، ئایشمان نكوڵی ئەكات كە ئەو بێت!!! ئەفسەری لێكۆڵینەوە وێنەیەكی ڕاستەقینەی خۆی نیشان ئەدەن و، ژمارەی سەربازیەكەی ناو هیزی ئەڵمانی چەند جارێك دووبارە ئەكەنەوە (لە كاتێكدا ژمارە ڕاستەقینەكە لە سەر دیوی پشتەوەی وێنەكە نووسراوە).
ئایشمان بەرگەی ئەو دۆخە دەروونیە ناگرێو ، ژمارەكەی خۆی ڕاست ئەكاتەوەو، دانی پێدادەنێت كە خۆیەتی.
ئەفسەری لێكۆڵینەوە دەیەوێت قەناعەتی پێبكات، نوسراوێكی پێ واژۆ بكات كە بیگەڕێننەوە بۆ ئیسرائیل بۆ دادگایی كردن. ئەو بە بەهانەی ئەوەی ،كە سەرجەمی تاوانەكانی لە ئەڵمانیا كردووە ،ناچێتە ژێر باری واژۆكەوە.
پیتەر هەوڵ ئەدات ئەو كارە بەو بسپێرن، ئەفسەری لێكۆڵینەوە ئەڵێ:-
مهمەی تۆ تەواو بوو، ئەمەیان ئیشی منە. پیتەر ئەفسەری لێكۆڵینەوەو تیمەكە ڕازی ئەكات كە خۆی هەوڵی لە گەڵ بدات. ئایشمان هەمیشە حەزی ئەكرد ، پیتەر ئێشكگری بێتو لێكۆڵینەوەی لە گەڵدا بكات.
ئەو تا بڵێی نەرم و نیان مامەڵەی ئەكرد. جارێك لێی پرسی: تۆ دیارە بەختەوەریت و كەست لە دەست نەداوە؟؟؟ وەلێ جدیەتی پیتەر بۆ ئیشەكەی، هەمیشە زاڵ بوو بە سەر ئەو هەموو ئازارە دەرونیەی كە ئەو بینیبوونی. پیتەر ڕازی كرد بە مەرجێك بتوانێت پێش مردنی خێزانەكەی ببینێتەوە.
دواجار هەمووان دیسانەوە بەپاسپۆرتی نوێی ساختەوە و بە بەرگی تیمی فڕۆكەخانەوە بە ئایشمانیشەوە گەیشنەوە ئیسرائیل. دەبێ ئەوەش بڵێم، پیتەر و كچە پزیشكێكی ناو تێمی دەستگیر كردنەكە عاشقی یەك بوون، بەڵام هەرگیز ئەوە لەگرنگی دۆسیەكە گەورەتر نەبوو لایان. پیتەر لە ساڵی ٢٠٠٥مردو ،لە بیروەری گەلەكەیدا مایەوە. تۆ گەر بینەری ئەم هەڵوێستە بیت، خوازیاریت جولەكە بوویتایە و ئەو شانازیە گەورەیەی هاووڵاتیی بوونی ئەوێت بەركەوتایە. ئێمەی كورد،كوتو مت كۆپی ئەو ئازارانەی ئەوانمان هەیەو، كەجی هەمیشە مژۆڵی دۆسیە بێ بەهاولاوەكیەكانین!!!
ئێمەی كورد، ئەخلاق لە شتگەلێكدا كورت ئەكەینەوە، كە ڕەنگە بۆنەتەوەكانی تر بەهایەكی وایان نەبێت.
دوا قسەی منیش بۆ ڕۆژی یادەوەری ئەنفال، لە یادی مەرگی بە كۆمەڵی، ئەو خەڵكە گوندی و زەحمەتكێشانەی ،كە جگە كورد بوون خەوشێكی تریان نەبوو. خەوشیشیان بووبێ شایانی مەرگی دەستەجەمعی نەبوون ئەڵێم ئەخلاق ئەوەیە :- (كە لیستی موستەشاروشەهیدی سەنگەرت تێكەڵ نەبێت) ئەخلاق ئەوەیە: (دەست لە دەبڵ مۆڕاڵی خۆمان هەڵگرین و هەر خۆمان بین، لە گەڵ مەڕ شین نەكەین و لە گەڵ گورگ شایی بگێڕین) دوا جار سەری ڕێزو حورمەت بۆ هەموو ئەوانە دائەنەوێنم،كە لە چاڵە دوورو درێژەكانی مەرگدا،دەیان و سەدان خەونی ڕەنگاو ڕەنگیان زیندە بە چاڵ كرا.
