زانکۆی هەڵەبجە یەکەمین کۆنفرانسی زاستی جینۆسایدی لە پارێگای هەڵەبجە

ئاب 29, 2016 Omer هه‌واڵ لێدوان نووسین ناچالاککراوە لە زانکۆی هەڵەبجە یەکەمین کۆنفرانسی زاستی جینۆسایدی لە پارێگای هەڵەبجە

---

زانکۆی هەڵەبجە یەکەمین کۆنفرانسی زاستی جینۆسایدی لە پارێگای هەڵەبجە

ئەنفالستان – هەڵەبجە :

یەک شەممە  28/8/2016  زانکۆی هەڵەبجە /بەشی یاسا، یەکەمین کۆنفراسی زاستی خۆی لەژێر ناونیشانی ( تاوانەکانی جینۆساید، لەکوردستان-عیراق، سەرەتایەک بۆ بۆ جیابوونەوە و دامەزراندنی دەوڵەتی کوردی ) بەست بەرنامەکانی کۆنفرانس لەکاتژمێری 9.30 سەرلەبەیانی دستی پێکردو هەتا کاتژمێر ٥ی ئێوارە درێژەیان هەبوو سەرەتای کردەنەوەی کۆنفرانس بە سرودی ئەی دێرینی کورد “ئەی ڕەقیب”  دەستی پێکرد، ئینجا وتاری سەرۆکی لیژنەی ئامادەکاری کۆنگرە لەلایەن “دکتۆر هێمن عبداللە” خوێندرایەوە دوای ئەویش وتاری سەرۆکی زانکۆی هەڵەبجە  پرۆفیسۆری یاریدەدەر “دکتۆر خەسرەوعەبدوڵا” خوێندرایەوە دوا وتار وەزیری خوێندنی باڵاو تۆژینەوەی زانستی دکتۆر یوسف گۆران پێشکەشی ئامادەبوانی کرد. هەرلەم سەرەتایەدا فیچەرێک پێشکەشکرا کە تاوانەکانی جینۆسایدی دژبەگەلی کوردستانی تێدا کۆکرابووەوە.

بڕگەکانی کۆنفرانس:

کاتژمێری 10.10 دەخولەک یەکەم پانێڵ، لەژێر ناونیشانی ( ڕەهەندە جیاوازەکانی جینۆسایدی گەلی کورد) لەلایەن چوار توێژەرەوە پێشکەشکرا .

 بەرێوەبەری پانێڵ دکتۆر هێمن عەبدولا، توێژەرەکانی ناساند.

باسی یەکەم : ( بەناونیشانی ڕۆڵی دیپلۆماسیەتی کوردی لەناساندن وبە نێودەوڵەتی کردنی دۆسێکانی جینۆسایدی گەلی کورد لەلایەن  پ.ی. د ڕێبوار کەریم مەحمود )

باسی دووەم : (چۆنیەتی ناساندنی دۆسێی جینۆسایدی شەنگال، بەدادگای تاوانکاری نێودەوڵەتی لەلایەن م.ی ئاوارە حسێن ئەحمەد ).

باسی سێیەم: ( ڕۆڵی لیژنەی مافی مرۆڤ  لەناساندنی دۆسێی جینۆسایدی شەنگال و لابردنی ئاستەنگەکانی ) لەلایەن سۆران عومەر سەرۆکی لیژنەی مافی مرۆڤ پەرلەمانی کوردستان.

باسی چوارەم: ( لە نێوان جینۆسایدی فیکری وجینۆسایدی فیزیکیدا) لەلایەن م.ی موحسن ئەدیب

پاشان دەرگای گفتوگۆ کرایەوە بۆ ئامدەبوان و وەڵام دانەوەی پرسیار و ڕونکردنەوەکانیان.

دانیشتنی دووەم : پێشکەش کردن و گفتوگۆکردنی سێ تۆژینەوە : لەلایە ن  م.ی سەعدی حسن بارام  بەرێوە دەبرا:

باسی یەکەم ( کۆمەڵکوژی ئێزیدیەکان لەمێژوودا )  لەلایەن  پ.ی.د سەروەر عبدالرحمن عومەر

باسی دووەم (الاسس الفكرية لجرائم الابادة الجماعية المرتكبة ضد اقليم كوردستان -العراق ، دراسة تحليلية لجرائم العهد البعثى )  لەلایەن  م.( عبدالرحمن کەریم دەروێش )

باسی سێهەم ( کاریگەری کیمیا بارانی هەڵەبجە لەسەر ڕەوشی مرۆیی خەلکی شارەکە ) لەلایەن م.ی عادل سدیق عەلی

دانیشتنی دووەم:

پێشکەش کردن و گفتوگۆی سێ تۆژینەوە،بەڕێوەبەری دانیشتن ( م.ی ئالان حمە سەعید ساڵح) :

باسی یەکەم: ( خوێندنەوەیەک بۆ هەڕەشەو نیازەکانی کور لەژێڕ پەردەی لامەرکەزی و ئۆتۆنمی  بەعسدا   1963-1988 ) لەلایەن م.د لوقمان عبەدولا محمەد خەیالی )

باسی دووەم: ( بەکار نەهێنانی دۆسێی جینۆساید لەپراکتیزە نەکردنی مافی چارەی خۆنوسینی کورد-عیراق ) لە ئامدەکردنی  هەردوو مامۆستای یاریدەدەر ( قارەمان محمەد حسن و زانا توفیق کاکە مین) پێشکەش کردنی  م.ی قارەمان محمەد.

باسی سێهەم: ( کاریگەریە تەندروستی و کۆمەلایەتیە درێژ خایەنەکانی چەکی کیمیایی لەسەر ژنانی بەر کەوتوو لەسنوری پارێزگای هەلەبجە ) لەلایەن  توێژەر ئیراد مەنوجەر سان ئەحمەد

دانیشتنی سێهەم:

پێشکەش کردن و گفتوگۆی دوو تۆژینەوە، بەرێوەبردنی  م.ی مەهدی ئەبو بەکر

باسی یەکەم: ( جینۆسایدی کورد وەک بنەمایەک بۆسەربەخۆیی کوردستان ) لەلایەن م.ی ئاوارە حسێن ئەحمەد

باسی دووەم : ( ڕەهەندە شوێنەواریەکانی  جینۆسایدی هەلەبجە )  لەلایەن  توێژەر هاوار نەجمەدین هەواس .

پاش ئەوەی هەموو باسەکان گوفتوگۆیان لەبارەوەکرا، دواتر بڕوانامە بەخشرایە توێژەران.

کۆتا بڕگەی کۆنفرانسەکەش بریتی بوو لە خوێندنەوەی  راسپارەکان مامۆستای یاریدە دەر ( ڕێزان سەعید حمە شەریف) خوێندییەوە.

جێگەی ئاماژەیە خاڵی هەرەگرنگی کۆنفرانس ئەوە بوو کە لەمیانەی وتارەکەیدا سەرۆکی زانکۆی هەڵەبجە مژدەی کردنەوەی سەنتەری جینۆسایدی لە زانکۆی هەڵەبجە، بەئامادەبوانی کۆفرانس راگەیاندو ووتی لە پاشەڕۆژدا وەک سەنتەرێک ئەرکی خۆی دەبینێ لە بە دۆکیومێنت کردنی بەڵگەنامەکانی جینۆسایدی هەلەبجە وسەرجەم دۆسێەکانی تری جینۆسایدی گەلی کورد. ئەوە هەنگاوێکی گرنگ بوو.

خاڵی لاوازی کۆنفرانسەکە نەبوونی زانیاری بوو لەمەر تاوانەکان لەسەر ئاستی ناوخۆ، بۆنمونە هەمان رۆژ ٢٨ی ئاب هاوکات لەگەڵ کۆنفرانسەکەدا یادی ئەنفال وکۆمەڵکوژی گوندی کورێمێ بوو، بەڵام زانکۆی ناوبراوو ئامادەکارانی لەو یادەوەرییە گرنگە بێ ئاگابوون وتەنانەت بە دێرێکیش ئاماژەیان پێنەکردبوو، لەکاتێکدا یەکێک لەدەربازبوانی ئەو کۆمەڵکوژیە لەکۆنفرانسەکە میوان بوو .

سه‌رنجه‌كان

---