لەیادی ٣٣ هەمین ساڵەی کۆمەڵکوژی بارزانیەکاندا
لەیادی ٣٣ هەمین ساڵەی کۆمەڵکوژی بارزانیەکاندا
عومەر محەمەد
![131[2]](http://www.anfalistan.com/wp-content/uploads/2016/07/1312.jpg)
٣١ی تەموزی هەموو ساڵێک یادەوەری کۆمەڵکوژییەکی تری کوردە لە باشوری کوردستاندا، لەم رۆژەو رۆژانی دواییدا، دەزگاکانی ئەمن و هەواڵگری رژێمی بەعس بەسەرپەرشتی ڕاستەوخۆی بارزان تکریتی و فازل بەراکی بەرێوەبەری ئەوسای ئەمن هەڵمەتی گرتن وکۆکردنەوەی پیاوانی بارزانی لە تەمەنی ١٢ ساڵەوە بۆ ٧٠ ساڵ لە کۆمەڵگە زۆرەملێکانی قوشتەپەو هەریرو دیانا دەستی پێکرد،سەرئەنجام ژن و منداڵانیان بۆمەینەتی و چاوەروانیەکی کوشندە بەجێهێشت وپیاوەکانیان سوری پاس کردو بردیانن وجارێکی ترنەبینرانەوە. بەپێی ئەوبەڵگانەی دواتر بەردەستکەوتن دەرکەوت کەوا بارزانیەکان بەبێ پارێزەرو لەدادگایەکی نادادپەروەردا هەربۆچاوبەستە دادگایی کراون وسزای لەسێدارەدانیان بۆدەرچووەو زۆربەی بەلگەکانیش واژۆی دادوەری بەعسی عەوادبەندەریان بەسەرەوەیە. نووسراوی بەڕێوەبەری ئاسایشی گشتیی ژمارە (٨٤) لە ڕێكەوتی ٢٩/٣/١٩٨٣ هەواڵەی سكرتاریەتی سەرۆكایەتی كۆماركراوەو تیایدا جەخت لەوە كراوەتەوە ” كە لەبەیانی ڕۆژی ١/٨/١٩٨٣ لەسەر داوای بەڕێوەبەری (ئەمن) ئاسایشی گشتی (د. فازل براك) هێزێكی سەربازی سەربەپاسەوانی كۆماری پەلاماری دانیشتوانی ئۆردوگای قوشتەپە دەدەن كەپێشتر بۆ خێزانە بارزانییەكان دروستكرابوو، هەموو ئەو پیاوە بارزانییانەی تەمەنییان لە 15 پازدە ساڵ بەرەو ژوور بووە، گیراون‌و بە سەیارەی گەورەوە گواستراونەتەوە بۆ بەغداد “. ئەمەش بەڵگەیەكی ڕوونە لەسەردیاریكردنی تەمەنی بارزانییەكان 15 بۆ سەرەوە .
بارزانییەكان گروپێكی نەتەوەی كوردن لە باشوری كوردستان، بەرلە شكستی ساڵی ١٩٧٥ و ئاوارە بوون و راگواستنیان بۆئۆردوگاكانی خواروی عێراق، لە زێدی خۆیان و ( لە گوندە جیاوازەكانی ناو دۆڵی بارزان سەربە قەزای مێرگە سوری پارێزگای هەولێر دەژیان،سنوری ئەو ناوچەیە دریژ دەبێتەوە بۆ سەر هەرسێ سنوری دەستكردی نێودەوڵەتی كە بەداخەوە هەتا ئێستاش بە كوردستان ناونابرێن و بە (ئێران، توركیا، سوریا) ناودەبرێن. بەپێی سەرژمێرییەک کە لە كۆتایی ساڵی ١٩٦٠ كراوە، بارزانیەکان ژمارەیان ٤٠٠ گوندو دانیشتوانەكەشیان نزیكەی ٤٠٠٠٠ چل هەزار كەس دەبوو) .
ئەوان جگەلەوەی خاوەنی بیروباوەڕی تایبەتی خۆیانن ئێستا پێگەیەكی سیاسی گرنگیشیان لە كوردستانی باشور دابینكردووەو زۆربەی جومەگەكانی دەسەڵاتی سیاسییان بەدەستەوەیە.
بارزانیەكان تەنها خێلێكی دیاریكراو نین، بەڵكو كۆنفدراسیۆنێكی خێڵەكین، بەرلەجیابوونەوەیان بە شێوەیەكی سەرەكی لە چەند لقێكی خێڵی زێبار پێكهاتبوون. ئیستا ئەوخیڵانەی عەشیرەتی بارزانی پێك دەهێنن بریتین لە (شێروانی، مزوری، گەردی، هەركی بنەچە، دۆڵەمەڕی، نزاری، بەرۆژی)و هەمویان لەبن چتری بارزانیدا كۆبوونەتەوەو بە شانازییەوە ناوی بارزانیان لەخۆیان ناوە، هەرلەو سۆنگەیەوە بوو كە بارزانییەكان سیستمێكیان داهێنا سەركردایەتییەكی ئایینی كاروبارە گشتییەكەی بەڕێوە دەبرد.
ساڵی ١٩٨٣ بەپاساوی ئەوەی پارتی دیموكراتی كوردستان لەبەرەی جەنگی حاجی ئۆمەران، هاوكاری هێزەكانی سوپای پاسدارانی ئێرانیان كردووە، لەلایەن دەزگای ئەمن و هەواڵگری و بە ئاگاداری سەدام حوسێن، كرانە ئامانج و پەلاماردران و روبەروی كۆمەڵكوژییەكی مەترسیداربوونەوە، ئەوەی لێرەدا مایەی هەڵوەستەیە ستەمكاری رژێمی بەعس و سوپای عراقە بەدرەفتارییەكە دەبێت هەمیشە وەبیربهێنرێتەوە تاوانێك كە ساڵی ١٩٨٣ لە ئۆردوگاكانی قودس و قادسیەی قوشتەپە و هەریر لە قەزای شەقڵاوەو دیانا لە رەواندوز بەحركە ” پێی هەستا. ئەو بێرەوشتییەی كە هەر كۆمەڵكوژی پیاوەبارزانیەكان نەبوو بەڵكو بەدرێژایی ساڵانی دوای ئەو تاوانە هەتا ئێستاش بۆ ژنانی بە جێماوی ئەو كۆمەڵكوژییەی بەجێهێشت. لە راستیدا ئەو هەموو بەدكاری و دڵرەقیەی پیاوانی بەعس لە سۆنگەی رقێكی كوێرانەوە بوو لە بارزانی و سەركردایەتی كردنی جوڵانەوەیەكی سیاسی، مەبەستی سەرەكیشیان کوشتنی پیاوانی بارزانی وەک خیانەتکارو شكاندنی ناوی بارزانی بو كە لە دیدی بەعسیەكانەوە سیمبولی شەرەفی نەتەوەی كوردبوو. هەرچەندە زۆربەی پیاوانی ناو ئۆردوگاکان گیران ودواتر کۆمەڵکوژکران، بەڵام وەك گروپێكی دەستنیشانكراو نەتوانرا بەیەكجاری لەبەین ببرێن.
ئەگەرچی لەدوای دامەزراندنی دادگای باڵای تاوانەکان، دۆسێی کۆمەلکوژی بارزانیەکان کرایەوەو بووەیەکێک لە دۆسیی دادگایی کردنی تۆمەتبارەکانی، لەدادگاش کۆمەلکوژی بارزانیەکان بە جینۆساید یەکلایی کرایەوە، بەڵام حکومەتی عێراقی جگەلە پەسەندکردنی بریارەکە هیچ هەنگاوێکی بۆ قەرەبووکردنەوەی خانەوادەی قوربانیەکان نەناوە.
