لەیادی دوابریاری دادگای باڵای تاوانەکاندا سەبارەت بەدۆسێی تاوانی ئەنفال
لەیادی دوابریاری دادگای باڵای تاوانەکاندا سەبارەت بەدۆسێی تاوانی ئەنفال
عومەرمحەمەد
26ی حوزەیران نۆساڵ بە سەر بریاری دادگای بالای تاوانەکانی عێراقدا تێدەپەڕێت، لەم رۆژە دادگای باڵای تاوانەکانی عێراق دوابریاری خۆی لەمەر دۆسێی ئەنفال و تۆمەتباران و تاوانبارانی ئەو تاوانەدا بڵاوکردەوە، کە تیایدا تاوانی ئەنفالی وەک تاوانی جینۆساید بە‌بە‌ندەکانی ١١ی (تایبە‌ت بەجینۆساید)و بە‌ندی ١٢ی (تایبە‌ت بە‌تاوانی دژی مرۆڤایەتی)و بە‌ندی ١٣ی (تایبە‌ت بە‌تاوانی جه‌نگ) یەکلایی کردەوەو بۆهەریەک لە تاوانباران ” عەلی حەسەن مەجید بەرپرسی نوسینگەی باکوری حزبی بەعس، لیوا رکن سولتان هاشم ئەحمەد فەرماندەی فەیلەقی یەک، حوسێن رەشید محەمەد تكریتی یارمەتیدەری سەرۆكی سوپا بۆ كاروباری ئۆپراسیۆنەكان، لیوا روكن سابیر عەبدولعەزیز حوسێن عەلی ئەلدوری بەڕێوەبەری هەواڵگری گشتیی سەربازی) بۆ هەریەکەیان چەندین سزای دیاری کرد هەرلە بەندکردنەوە هەتا بە سزای لەسێدارەدان دەگات.
جێگەی باسە یەکەمین دانیشتنی دۆسێی ئەنفال لە ڕۆژی ٢١/٨/٢٠٠٦ دابوو، بەپێی رەوتی روداوەکانی ناو دادگا ٦١ دانیشتنی پێویست بوو هەتا دادگایی کردنەکە بگاتە ئەنجامی کۆتایی سەرئەنجام لە ٢٤/٦/٢٠٠٧ دادگا دەقی بریارەکانی لەکەناڵاکانی ڕاگەیاندنەوە بە شێوەی ڕاستەوخۆ پەشکرد، گرنگترین دەستکەوت بۆ کورد ئەوەبوو کە تاوانی ئەنفال بەبریاری دادگای باڵای تاوانەکان بەجینۆساید یەکلایی کرایەوە.
هەرئەو رۆژە جگەلە خوێندنەوەی سزای تاوانباران و ئازادکردنی ئەو تۆمەتبارانەی بەڵگەی پێویست لەبەردەست نەبوو بۆیە دادگا بریاری بێ تاوانی لەبارەیانەوە دا کە دیارترینیان بەرپرسی کاروباری باکوری نوسینگەی رێکخستنی باکور و پارێزگاری ئەوسای موسڵ (تاهیرتوفیق ئەلعانی) بوو، هاوکات ناوی دەیان تۆمەتباری تر خرانە ڕوو کە ژمارەیان (٤٢٣) کەس بوو لە کوردو عەرەب وتورکمان لە سەرئاستی عیراق،کە بریتی بوون لە ئەفسەرو موستەشارو فرۆکەوان وکەسانی سەربە سوپاو هەواڵگری، لەناویاندا (٢٥٨) کەسیان لە نەتەوەی کوردن.
ئەفسوس هەتا ئیستا هیچ کام لەو تۆمەتبارانەی دادگا داوای کردوون دەسگیرنەکراون، یان راستترە بڵێین رادەستی دادگا نەکراون چونکە زۆربەیان لە عێراقد پلەوپایەی حزبی و دەوڵەتیان هەیە. ئەمە لەکاتێکدایە تۆمەتبارانی ئەنفال نابێت هیچ پارێزبەندییەکی (سیاسی وئاینی وکۆمەڵایەتی) و تەنانەت هیچ پارێزبەندییەکی ناوخۆیی ونێودەوڵەتی نایانگرێتەوە ! کەچی ئەم تۆمەتبارانەی جینۆسایدکردنی کورد بێ گوێدانە یاساو مافی قوربانیەکان پێگەو پلەو پۆستیان لەناو حزب و دامودەزگای حکومەتدا هەیە !
لەلایەکی تریشەوە حکومەتی عیراق بە ئەرکی سیاسی وئەخلاقی خۆی هەڵنەستاوەو رێزی لە بریاری دادگاکەو مافی قوربانیەکان نەگرتووە، نە قەرەبوی مادی و مەعنەوی کەسوکاری قوربانیانی کردووەتەوە،نەروفاتی قوربانیەکانی هەڵداوەتەوەو نە گرنگی بەدادپەروەری وژیانی هاولاتیانی عیراقیش داوە وەک پابەندیەک بەرێزی قوربانیانی جینۆساید. ئەمە لەکاتیکدایە دەبوو، هەم عێراقیەکانی دوای جەنگ وجینۆساید رێزلێگیراو بوونایەو هەم کورد وەک گروپی جینۆساید داوای لێبوردنی لێبکرایەو قەرەبوو بکرایەتەوە .
