سه‌ردێره‌كان
- تاوانی ئەنفال و زیانە کلتوورییەکانی کورد لەکوردستانی باشوردا. هۆمەر محەمەد
- ڕۆڵی سینەما لە پاراستنی یادەوەری ئەنفالدا – وانەیەک لە هۆڵۆکۆستەوە
- سەرنجێک لەسەر دەرکەوتنی (بەراء) هۆمەر محەمەد
- الإجرام بصيغته القانونية 2 جريمة إسقاط الجنسية والترحيل – قرار (٦٦٦)
- دیسانەوە دۆسێی ١٨ کچە فرۆشراوەکە لەنێوان ساختە و ڕاستیدا. هەڵوەستەیەک لەسەر قسەکانی کاک شۆڕش حاجی
لەگەڵ ئوم محەمەد باسی كنگرو تۆڵەكەمان كرد.
مەلا شەوكەت رەفعەت رەزا – خانەقی :
- لەگەڵ ئوم محەمەد باسی كنگرو تۆڵەكەمان كرد.
- بەڵێ بائەنفالیشكرابێت (ئوم محەمەد) مارەبڕینەكەی تەواو شەرعییە
دیمانە : عومەر محەمەد
هاوکار: پشکۆمحەمەد روستم .
رێکەوتی ٨ی شوبات ٢٠٠٧ .
شوێن خانەقی مزگەوتی شوعلە .
کات : ٣:٣٠ عەسر .
رێکەوتی ٨ی شوباتی سالێ ٢٠٠٧ پاشئەوەی دیدارمان لەگەڵ حەمەسور لەکەلاری کۆن تەواوکرد، لەگەڵ پشكۆ محمد رۆستەم بەنیازی دیدار لەگەڵ حاجی مامۆستا مەلا شەوكەت بۆ بەدواداچونی وەرگرتنی زانیاری زیاتر دەربارەی ژنانی ئەنفالكراو لەوڵاتانی عەرەبی چوین بۆشاری خانەقی. کە گەیشتینە خانەقی بەپرسیار چوینە مزگەوتی شوعلە كە مەلاشەوكەت پێشنیویژی تێدا دەكرد.
هەركە نوێژی عەسر كۆتایی هات‌و نوێژكەران مزگەوتەكەیان بە جێهێشت ئێمە لەگەڵ حاجی مامۆستا شەوكەت ڕەفعەت یەکترمان بینی و خۆمان پێناساند، هەڵبەتە پێشتر پەیوەندی تەلەفۆنیمان هەبوو ئەوئاگادار بوو کە ئەمڕۆ دەچینەلای لەبارەی ئەوەی كە گوایە ژنێکی ئەنفالکراوی (ئوم محەمەد)ی لە شاری نەجدی ووڵاتی سعودیە بینیوە.
کەچوینە ژورەوە ئەو هێشتا خۆی ئامادە نەکردبوو، خۆمان پێناساندو بەگەرمی بە خێرهاتنی کردین، بەرلەوەی كامێرای بۆدابمەزرێنین ئەوكەوتە گیرانەوەی سەفەرەكەی بۆ ماڵی خواو فەریزەی حەج خێراخێرا سوێندی دەخوارد بۆ پاڵپشتی ڕاستی قسەکانی کاتێک کامێرامان دامەزراند، داوام لێکرد قسەکانی دوبارە بکاتەوە، ووتی: ئائا ئەرێ وەخودا لەتەك دایكم پێكەوە هەردوكمان چوینە ماڵ ژنەكەو باس زۆرشتمان كرد، باس كرنگرو تۆڵەكەمان كرد ئەوەپێش روخان زاڵمەكە ( مەبەستی صدامە) بوو.
مەلا شەوكەت پیاوێکی باڵاکورتی ریش ماش وبرنجی بوو، لە دایکبوی ساڵی ١٩٦٩ یەو هەرچەندە رقێکی زۆری لەسەدام ودارودەستەکەی دەبووەوە بەڵام کلتوری عەرەبی بەتەواوی داگیری کردبوو، ئەو پیاوێکی شیعەمەزهەب بوو، لەیەكەمین خوتبەی رۆژی هەینی دوای روخاندنی رژێمی صدام لە سالی 2003 چیرۆكی سەفەرەكەی بۆحەج‌و نهێنییەكی مەترسیداری بۆ خەڵكی خانەقین ئاشكراكرد، ئەو نهێنییە بینینی كچێكی ئەنفالكراو (ئوم محمەد) بوو، لە دوای بڵاو بوونەوەی خوتبەکەی مەلاشەوکەت فەرهاد مەلا حەسەن سەرنوسەری بڵاوكراوەی (ئەمرۆ ) چوبوو چاوپێكەوتنێكی لەگەڵدا كردبوو. هاتنی ئێمەش لەگۆڤاری ئەنفالستان هەر بۆ ئەومەبەستە چوینەلای و ئەم دیمانەیەمان لەگەڵ سازدا .
مامۆستا سەرەتا دەست خۆشیت لێدەكەین بۆ ئاشكرا كردنی چیرۆكی ئەو كچە ئەنفالەی تۆ بەناوی (دایكی محمەد) بینیوتە لە ووڵاتی سعوودیە، بەڵام بەرلەوەی بچینە ناو ووردەكاری ئەو چیرۆكەوە پێمخۆشە بزانم وەكو زانایەكی ئاینی بیرورات چییە بەرانبەربە تاوانی ئەنفال؟
ئەنفال شتیكی ناخۆش بوو، ئیمە زۆرمان پێناخۆش بوو، كە ئەوتاوان یەرویدا، ئەوە تاوانێكی گەورەیە بەڵام ئەوە نابێتە ئەنفال، چونكە ئەنفال بەمانای غەنیمە دێت، نابێت موسولمان غەنیمەت لە دژی موسوڵمان بکات. واتا ئەمانە موسلمان‌و ئەوانە موسولمان کەواتە بۆ ناوی ناوە ئەنفال نازانم؟ ئەوە تاوانێکی گەورەترە كەناوی ئەنفالە.
مەبەستت ئەوەیە بڵێیت رژێمی سەدام غەدری لە ناوی ئەنفال‌و لەئاینی ئیسلام كردووە؟
ئا تەبعەن واتا هەر بەناوەكەشی نابێت، ئەوە نەگونجاوە بۆئەوە. ناوەكەشی ئەنفال بێت واتا تاوانەکە دەبێتە دوو تاوان.
تۆ ئەو ئافرەتەت بینی، كە ئەنفال بووەو لەوێ شووی كردووە‌و ئێستا مندالی هەیە لە نەجد ؟ مەبەستم ئوم محەمەدە كە بۆ بڵاوكراوەی ئەمرۆت باسكردووە .؟
بەڵی من رێم ئەكرد لە بازاڕ لەگەڵ كابرایەكی تربووم تورك بوو، داكم لە گەڵمدابوو، ئیتر باسی مەنافم بۆدەكرد، ئەوەنەمان زانی پیاوێك هات وتی سەلاموعلیكم ئێمەش سەلاممان سەندەوە (حیاک اللە) ئێمە بەتوركی قسەمان دەكرد لەو وایە بە كوردی قسە دەكەین، پرسی ئێوە كوردن؟ منیش وەڵامم دایەوە ووتم بەڵێ بۆتۆ كوردی دەزانیت؟ ووتی نا من ژنەكەم كوردە ئەو پیاوێكی عەگال بەسەری سمیڵ رەش بوو، (موحەیەر) بووم.. سەرم سوڕما ! ووتم ئەی تۆعەرەبیت چۆن ژنەكەت كوردە؟ ووتی با ژنەكەم وەختی خۆی لە ئەنفالدا بووە هاوردوویانەتە ئێرە، هاوردوویانەتە مەنتیقەی بعصیرە یان معصیرەی ووت نازانم ناوی مەنتیقەكەی ووت بەڵام بیرم چووەتەوە، ئیتر ووتی هێناویانن بۆ ئێرە..
ببورە بۆ بیرت چووە ئەوە زۆر گرنگە ؟
نازانم بە خوا بیرم چوو. کابرا ووتی گوایە وەكو خزمەتكار‌و ئەم شتانە هاوردوویانن بۆئێرە، بەڵام من تەماشامكردووە ئەم ژنە زۆر رێك‌وپێكە منیش هاوردوومە.
واتا ئەم ژنانە براونەتە وڵاتی سعودیەو دابەشكراوون بۆكارە كەری‌وخزمەتی ماڵان ؟
بەڵێ (عەلا ئەساس) دوان سییانێکن، ووتم ئەی ئێسە ژنەكەت لەكوێیە ؟ ووتی لە مالەوەیە ؟ ووتی حەزدەكەیت بچینە مالەوە؟ ووتم باشە بابچین، ئیتر من بە كابرای توركم گوت بەئیجازەت من لەگەڵ ئەم پیاوەدا دەرۆم، ئینجا نەچووین بۆمالێیان لەوێ (مجمع سكنی) کۆمەڵگەی نیشتەجێبوون هەیە، ئەمانیش هاتبوون بۆ حەج بەكرێ گرتبوویان، وەاللە كەچووم بینیم ژنەكە لەوێ دانیشتبوو، ئیتر لەوێ عادەتیان وایەو بەلایەنەوە عەیبە ژن ڕوی خۆی بۆمیوان بكاتەوە، بەڵام بۆمن ووتی نا ئەم پیاوە جەماعەتی خۆتانەو براتە. ئیتر من بوومە گرییەوە،(گریام) كابرا ووتی بۆئەگریت؟ وووتم لەبەرئەوەی ئەمە وەكو خوشكمە وەكو دایكمە، لەبەرخۆی ناگریم لەبەر زوڵمەی لێیکراوە ئەگریم، زوڵمەكەیان هاتە بەرچاووم، ژنەكەش ووتی مامۆستا من حەز ناكەم هەمووشتێكت بۆبگێرمەوە. ووتم بۆ؟ ووتی ئەترسم بەخوا (ئیسە) ئێستا جەماعەت سەدام بزانن توشی موشكیلە دەبیت، هەرخەبەر بگاتە سەدام ئیعدامت دەكا، ووتم كورە سەدام لەكوێ ئێمە لە كوێ؟
ئەی نەت پرسی ناوت چیە خەڵكی كوێیت؟
ناوەكەیم نەزانی بەڵام خۆی ووتی من خەڵكی دێیەكانی لای دەربەندیخانم، لەبەرئەوەی ئەو دەترسا بمگرن، هەرناویشیم نەپرسی هیچم نەووت.
باشە مامۆستا ناوی خزمێكیانی نەهێنا؟
نەنا ووتی كەسم نەماوە خزم‌وكەسوكار هەموویان تەواو بوون. ووتی سێ چوار ئامۆزاو میمك زام هەبوون ئەوان ماون، (ئیسە هان) ئێستا وا لە ئەلمانیان، بەڵام نازانم لە سویدن یان لە كوێن.
ئەی دایك‌وباوكی كێ بوون ناویان چی یە ؟
نازانم ووتی دایك‌و باوكم ئەمری خوایان كردووە. ووتی ئێمەش سێكچ خەڵك دێكەبووین هاوردوو یانینە ئیرە.
خەڵك كام دێ بوون ؟
نازانم ناوەكەی نەگووت.
خۆشت نەت پرسی كام دێ ؟
نە، نەوەلا ناوی دێكەشی نەووت.
تۆ خۆت قەناعەتت بەو چیرۆكە هەیە؟ یان قەناعەتت بەو كەسە كرد ڕاستی لەچاویدا دەخوێندرایەوە؟
ئائا ڕاستدەكات، من قەناعەتمكردووە ئەریوەڵا، كوردی وەك خۆمان قسەی ئەكرد.
ئاخر مامۆستا ئەمرۆ كوردێكی زۆرهەیە لەوڵاتە عەرەبیەكان، لە كوێت، لەسعودیە، لە میسر.
نا نا باس دەربەندیخانی كرد، ووتم ئێمە خزممان زۆر هەیە لە دەربەندیخان.
مامۆستا ئەگەر ئێستا بچیتەوە بۆ وڵاتی سعودیە ماڵەكەیان پێدەزانێتەوە؟
کاکە ماڵ نیە، نی، ووتی ئێمەش هاتووین بۆ حەج ئەوە وەكو مجمعاتی سەكنی وایە. ووتی مالمان هالە عصیر. عصیر نزیكە لەعیراقەوە باوەركە ئەم حدودی هینە حدودی ئیمەیە. پیاوەكە ووتی : حەزئەكەی برۆیتەوە لە گەڵیدا؟ منیش چی بێتەوە لەگەڵمدا فەقیرە، ئیتر ژنەكەش ووتی ناوەڵا تازە بۆكوێ برۆمەوە.
ئەی نەتزانی بۆچی رازی نابێت بەهاتنەوە بۆ كوردستان؟
نا پێموت ئەگەر كاغەزێك شتێكت هەیە بیبەمەوە بۆ خزم‌و كەس‌وكارت من هەرچۆن بێت ئەیاندۆزمەوە، ووتی نەوەڵا مامۆستا كەسم نەماوە. بەس ئەو حەزی نەئەكرد قسە بكات لەبەر منی بوو، بۆئەوەی جەماعەتی صدام (ئەزیەت) ئازارم نەدەن. ووتم بابڕۆین دایكم ببینە ئیتر پیاوەكە قەبولی نەكرد.
باشە مامۆستا بەو پێەی كە بینیوتە‌و قسەتان كردووە، نەیوت ئەگەر رژێمی سەدام برۆخێ ئامادەم بێمەوە بۆكوردستان؟
نا ئامادەنیە .
چۆن دەزانیت كە ئامادەنیە؟ هیچتان لەوبارەیەوە باسكرد؟
ووتم پێیان ئەگەردنیا چاك بوومێردەكەشت بێنەو وەرن بۆكوردستان ووتی وەڵا مامۆستا بۆچی بێم پیاوەكەم پیاوباشێكە زۆر. بە كوردی قسەمان ئەكرد، هەتا بەكابرام ووت كەمەدحی تۆدەكات‌ولێت رازییە، ئیترخوا هەڵناگرێت پیاوەكەش ووتی كورد هەمووتان شەریفن‌و ئەم ژنەم خۆش دەوێت‌و لێی رازیم، ووتم بەكابرا نەیژی ئەمە بەرەڵایەوشتی وا ئەمە لەبەد بەختی هەڵهاتووە بۆئێرە، ووتی نە بەخوا مامۆستا من لەچاو خۆم زیاترم خۆشگەرەكە. چواركورمیش لێی هەیە، نانم خوارد لەگەلیاندا ووتم ئەچم دایكم دێنم بۆ لاتان ئیتر دایكم فەقیرە قاچ‌و شتی تەواو نەبوو نەیتوانی.
مامۆستا لە چاوپێكەوتنتدا لە گەڵ بڵاوكراوەی ئەمرۆ ئەم ژنە دەلێت ئیمە لە گۆرە بەكۆمەڵەكان لەكاتی گوللە بارانكردنەكەدا دەربازبووین‌ودایكم‌و باوكم لەوێدا تیاچوون؟ نەتزانی ئەوشوێنە كوێیە؟
ووتی لەحدود بووین ئێمە رامانكرد، وەختێ رایانكردووە ئیترنازانم ئەوانە چیبوون كە گرتبوویانن شوان بوون چیبوون نازانم، بردبوویانن بۆپۆلیس‌و تەسلیمیان كردبوون، ئەمە لەسەرحدوودیەكی بچوك بوووە، ووتی ناوەكەشی چیە بەخوا بیرم نەماوە، لای عەرعەرئەم پیاوەش لەوێ بووە ئیترنازانم زابت بووە چیی بووە چی نەبوە ئەمەیان نازانم.
ئەی ئەوانەی تر كەلە گەلیدا بوون نەت پرسی چیان بەسەرهاتووە؟
با پرسیم ئەی ئەوانێتر چیان لێهات؟ ووتی رۆیشتوون بەخوا نازانم بۆئەلمانیاو سوید چوون، ئەوانی تربرایان لەگەڵدا بووە.
مامۆستا تۆ ووتت ئەمانە لە پێشەوە وەكو كارەكەر راگیراوون دوایی كابرا مارەی كردووە؟
بەڵێ ئائا، نازانم ئیتر زابت بووە ئەی برادەرێكی زابت بووە واتا ئەمانەیان شاردوەوەتەوە‌ونەیانداوەتە (شورتە) پۆلیس دوایی وەرەقەشیان بۆ كردووە. ئێستا ئیقامەو هەموو شتێكی بۆتەواو كردوە. ووتم مارەتان بریوە وتی ئەی چۆن مارەمان نەبریوە 3 ماناڵمان هەیە.
باشە مامۆستا باسی مارەبرینت كرد كچێك لەو هەلومەرجەدا لەو كارەساتەدا رێی بكەوێتە وڵاتێك دوایی بەناچاری شو بەپیاوێكی تر بكات ئەمە تا چەند رەوەایە تۆبەشەرعی دەزانیت؟
نانا مارەی بڕیوە شەرعیە، دوایی كچەكە بالغە، وەلی ئەمریش نەبووە ئیتر قازی ئەو ناوچەیە دەتوانێت ببێتە وەلی ئەمری.
من مەبەستمە بلێم بە پێی ئەحكامەكانی شەرع ئەم جۆرە زەواجە تاچەندە شەرعیە؟
ئەو زەواجە قەتعا شەرعییە، ئیلا ئەوكاتەی كە ژنەكە بێتەوە بۆ عێراق‌و بە پیاوەکەی بێژێ نەتم گەرەكە، ئەوكاتە فسخ دەبێت (بدوون هین) بەبێ ….
ئاخر ئەوكاتە دەبێتە تەڵاق من مەبەستم ئەو زوڵمەیە كە لەكچێك كراوە، كچەكە لە حالەتێكی نائاسایدا رێی كەوتووەتە وڵاتی سعودیە، ئیتر چۆن ئەگەر لە ناچاری نەبێت ئەو زەواجە دەكات؟
ئاخركەی (مارەی برینە)مارەی بڕیوە؟ كچەكان‌و كورەكانیتر لەگەلیدابوونە، ئەوانە خەوەریان هەیە لەمە، ئەو پیاوە دوایی مارەیی بریوە، لە لای قازی‌و بە قانوون بووە. ئەوانەی لەگەلیدا بوون بوونەتە شاهید.
باشە لەوەتەی ئەو چیرۆكەت زانیوە تاچەندپێی بێتاقەتی؟
بۆمن؟
بەڵێ بۆتۆ ؟
وەڵاهی نەفسیەن زۆرناخۆشە .
ئەی كەوایە چۆن شەرعیە ئەو زەواجە؟
(ئەوەیان علاقەی نیە وە ئەوەكەوە). ئەوەیان پەیوەندی نیەبەوەوە، دوایی من رۆیشتم هەم رۆیشتمەوە بۆسعودیە لەگەڵ شیخ العرەبەكانی ئەوێ باسمكردەوە، ئەی ووتیان عینوانی تەلەفۆنی؟ ووتم بەخوا نازانم.
كەی بۆ جاری دووەم چویتەوە بۆ سعودیە ؟
ئەمساڵ ..ئەمساڵ..ئەم رەمەزانە، چوومەوە بۆ سعودیە لەوێ باسمكردەوە ووتم شتێ واهەیە، ئەی ووتیان مادام عنوانی نەزانی ئێمە چیبكەین؟ ئەگینا هەر ئێستا تەلەفۆنمان بۆ دەكرد.
ئینجا ڕاست ناکەن ؟
ئەی عنوانی نەداپێم ئەو ووتی تۆ دەمت ناوەستێ دەچیت لای دایكت باسی ئەكەیت توشی موشكیلە دەبیت. بلفعل من لەگەڵ دایكم باسمكرد، ئیتر هەر لای ئەو باسمكرد چەندە ئەو نهێنیەم لەلا بوو باسم نەكرد، كەلەوێ گەرامەوە چووم بۆهەولێر ماوەیەك لەهەولێر بووم دوای ماوەیەك لە فلوجە بووم لەگەڵ كەس باسم نەكرد، بەڵام لەدوای روخاندا ئەوڵ خوتبە باسمكرد.
دەستت خۆش بێت كارێكی باشتكرد. بەڵام تۆبەر لەوەی ئەم ئوم محەمەدە بدۆزیتەوەو ڕوبەڕوی ئەم حیكایەتە بیتەوە دەتزانی (حەجم) قەوارەی تاوانی ئەنفال بەم پلەیە ترسناك‌و كارەساتبار بووە ؟
وەڵاهی ئێمە لە جەریدەو ماجەریدە خوێندبوومان دوای ئێمە نزیك كەلارین خزمیشمان بووە لەو ئەنفالەدا، ناسیارمان رۆییە لەم ئەنفالەدا.
مامۆستا خاڵێكی تر هەیە پێمخۆشە لێت بپرسم؟ تۆ پیاوێكی دینداری‌و چوویتە وڵاتە عەرەبیەكان باس لەوە دەكرێت ئافرەتانی تری كورد لەو وڵاتانە هەن كە بەهۆی ئەنفالەوە گەیشتوونەتە ئەوێ ؟ تا چەندە ئەمە دەچێت بە عەقلتدا؟
وەڵاهی دەڵێن ئیتر نازانم دەلێن (رەقاصات) هەیە كوردەو شت ترە هەیە كوردەو ئیتر نازانم.
من خۆم باوەرم بەوە نیە كە راقصەی كورد لەو هوتیلانەدا هەبێت چونكە هونەری رەقص گاڵتە نیە، هەروا هەموو كەس فێری بێت.
وەڵاهی ئیتر نازانم بەڵام من كە ئەوەم دیت بەخوا زۆرم پێخۆش بوو، دڵخۆش بووم كە ئەم پیاوە رێكو پێكو دەوڵەمەندەم بینی‌و تووشی بووە بە ئەم ژنە لێقەوماوەوە. وتم بە ژنەكەش كە تۆ بەختت هەیە بەخوا خوا تۆی هاوردووەتە ئێرە. ووتی وەڵا مامۆستا ئێستە باوك‌و دایكیشم بمانایە نەئەرۆیشتمەوە بۆكوردوستان.
تۆكەباسی ئوم محەمەدت كرد بۆ شیخە عەرەبەكانی سعودیە ئەوان بیرورایان چۆن بوو سەبارەت بەو زوڵمە ؟
ووتیان ئێمە پیاوەتی‌و شەهامەتمان هەیە، مەبەستیان ئەوە بوو كەوا پیاوێكی سعودی فریای كچەكە كەوتووە.
یانی ئەوان كردیانە پیاوەتی بەسەر ئێمەوە؟
ووتیان ئەم پیاوە چاكەو پیاوەتی لە گەڵتاندا كردووە؟ ئێستا ئەو ژنە لە ئێمەیە لە جەماعەت ئێمەیە.
ئەی ئەوان شەرمیان لەو زووڵمەی نەتەوەكەی خۆیان نەكرد؟ كە ووڵاتێكی عەرەبی بە پاساوی ئاین‌و لادان لە ئاینەوە ئەم تاوانەیان دژ بە خەڵكی كوردستان كرد؟
ووتیان (تتعاتفت عن های) واتە لەوە باشترە بچێت ئیشێكی تربكات، ئەم كارە باشترە یانكارێكی تر؟
مامۆستا با رونتر‌وكراوە ترقسە بكەین مەبەستم ئەوەیە ئەوشێخە عەرەبانەی تۆ لەو بارەیەوە قسەت لەگەڵدا كردن، شەرمیان لەو ئەخلاقە ناشرینەی بەعس نەدەكرد وەكو نەریتێكی عەرەبی لە دژی كورد بەناوی ئەنفالەوە پیادەی كرد؟
ئا ئا قەهریان ئەهات لە مشتانە، (ئائا رقیان بەم شتانە هەستا) بەڵام ئەیانگوت كورد سەدامتان خۆش نەویستووە هەمیشە هەر دژی سەدام بوونە بۆیە وایان بەسەرتاندا هێناوە.
ووتت جارێكی تریش چوومەوە بۆ حەج ئەمە دوای روخانی بەعس بوو؟
نەهەرئەمكەرەتە،كەرەتێكی تریش چوومەوە، دوای ئەم رەمەزانە رۆیشتم بۆئەو شوێنەكەیش بۆ(عەمارە) باڵاخانەكە واتا دوای روخان من دووجار رۆیشتمە ئەوێ ووتیان مامۆستا ئەمە بۆ ئیجارە ماڵ نیە، ووتی بەس سعودیە لێرە دائەنیشن.
ئەی هیچ سۆراخیكت نەكردنەوە؟
نەوەڵا چونكە یەكەمجارووتم دێیەكەتان ناوی چیە ئێ نەیووت پێم !! ووتم بۆ ئەترسی، ووتی مامۆستا ئەترسم لەبان ئێوە، ئێ ووتم پێی بۆ ئەترسی لە بان ئێمە؟ ووتی ئەترسم لای كەسان ترقسە بكەیت و سەدام بتان گرێت.
ئێستا ڕژێمی سەدام روخاوەو دۆسێی ئەنفالیش لە بەردەم دادگایەو هەموو دانیشتنێك بەڵگەنامەكان پەخش‌وبڵاودەكرێنەوە، ئەوەندەی تۆتێی گەیشتبی ئەوجۆری گوللەبارانكردنانەی لە دادگا ئاشكرا دەكرێن لەحەزەرو لە عەرعەر، یان ئەوانەی دەرباز بوون لەوگوللەبارانكردنوکوشتنی بەكۆمەڵەدا چیرۆكی ئەو ژنە( ئوم محمەد) تا چەند وەكو یەك دێنە پێشچاو، تاچەندە جێگەی برواتە.
وەڵاهی ئیتر !! ئینشااللە ڕاست دەكەم خۆدرۆت لە گەڵ ناكەم؟
ببورە گومانم لەڕاستگۆیی تۆنیە، بەڵام گومانم لەڕاستی‌وناڕاستی چیرۆكەكە هەیە، گومانی ئەوەم هەیە موخابەراتی عێراقی (ئەوكاتە) موخابەراتی ئەو وڵاتە عەرەبیانەی بەشداری تاوانی ئەنفالیانكردووە. تا كێشەكە بخەنە تەم‌ومژەوە.
نانا شت وانیە، كاكە ئەودەربەندیخانی دەناسی باس كنگرمانكرد، باس دۆینەو تۆڵەكەمان كرد. حەتا كابرا ووتی هاسەیرلە تووش ئەكا، ووتی سورو سپیە.
ناوی پیاوەكەشیت نەزانی؟
نە وەاللە.
ئەی ناوی مندالێكیان شتێكی ئاوا؟
نەخێر هیچیان، ئەوەیان موشكیلە نیە بەس چیە، هەرخۆی منیش هەڵەبووم، یاعنی گەرك بوو من هینم بكردایە، بەس موفا جەئەیەک بوو، منیش نەمزانی وا زوو دنیا ئەگۆرێ، كەس تەصوری نەدەكرد، من دووجارهاتم لەیرە ماڵ بفرۆشم نەفرۆشریا كەس نەیكڕی. خۆمنیش تۆزیك ئەترسام وەاللەهی جارێكیان لە شیخێكم پرسی دەربارەی قوربانی جەژن چەند رۆژێك پێش سەریانبڕی بوو، ووتم ئەمە چۆن ئەبێت، كابرا لێم توڕە بوو، ووتی توو خەڵك كوێی؟ ووتم خەڵك عێراقم ووتی: ئەمە شەرع ئێمە نیە، ئەمە شەرع عێراقە وەك قەشمەری ووتی.
ئەوەی من زیاتر مەببەستم بوو ئەوە بوو هەست دەكەم جارجار ئەم چیرۆكانە باس دەكرێن‌و هەندێك كەسیش بازرگانیان پێوە دەكات، هەڵبەت من هەموو ئەو پروپاگەندانە بەڕاست نازانم‌و هەندێكیشیان سەد لەسەد ڕاستناكەن‌وخۆیان حیكایەتەكان دروست دەكەن .
بەدەست (ڕاوەشاندنەوە) نە، نە، ئەبەد، وەك پێم ووتی باس زۆر شتمان كرد باس كنگرمان كرد باس تۆڵەكەمان كرد،.(بە پێكەنینەوە) باس زۆر تشتمانكرد، باس قەزوانەكەمان ئەكرد، واكردویەتیە ناومەشكەی دۆ، بەس چیی بوو ووتم با برۆم دایكم ببینین كابرا ووتی وەڵاهی كەیفی خۆیەتی.
ئەوسەربەستی یەشی هەبوو ؟
كوڕە ئائا زۆرئیحترامی ژنەكەی ئەگرت. پیشتر من وەكابرام گوت چۆن تۆ ئەم ژنەت قبوڵكرد ووتی : ئەم ژنە وەها باشاەو وەهایە، بەس، چی، ووتی من لەبەد بەختی كورد ئەزانم، ووتی تەمەنام ئەكرد ئەودوانەی تریشە بمابان بەس نەمان (مەبەست ئەو دوكچەی ترە) وتی برای یەكیكیان لەگەڵیان بووە رۆیشتوون.
نەت پرسی بۆكوێ چوون یان نا ؟
نا بەس ژنەكە ووتی باوەڕبكە بۆ ئەلمانیە چوونە..چوون بۆخارج .
ژنەكە زمانی چۆن بوو؟ ڕەوان قسەی دەكرد یان شێواو ؟
نا نا كوردی كوردی خۆمان دەربەندیخانی؟ یعنی قصدت مزەوەر بووبێت؟ نەخێر نەوەاللە. نابی بێژین تەختیت كریابیی بۆئەم تشتە، ( نانا بە کوردی خۆمان قسەی دەکرد بە دەربەندیخانی، ئەگەر مەبەستتبێت بڵێی ساختەیە نەخێر شتی وانییە) نەخێر تشت وانیە. باس زۆر تشتمان كرد، ئێ ووتم خاڵۆت، مامەت با برۆم خەبەریان بۆ بووەم، ووتی كەسم نەماوە. بەس چیە ووتی دایكم‌و باوكم عەمری خوایانكردیە نەگوت كوشتوویانن یان تشتوا وتی عەمر خوایان كردە تەنیا برایەكم نەبی ها لە خارج پێش ئەم بەزم‌ورەزمە رۆیی.
كام بەزم‌و رەزم ؟
ئەم ئەنفالە.
مامۆستا لە ئەنفالی زوودا لە ئیسلامدا ئافرەتان بە كەنیزەك كراون، ئەم ژنانەی ئیمە لە ئەنفالدا هەرناچنە ئەوخانەیەوە؟
خۆی ئەنفال چییە؟ ئەنفال واتا غەنیمەت، سوورە تێك هەیە بە مەعنای غەنیمە، بەڵام غەنیمە لەكێ؟ لە دوژمنان، ئەوەی كە دژی دینە نەك دژی ئینسانە.
تێبینی :
ئەوکاتەی ئەم دیدارە ئەنجامدراوە، هیشتا من ئەسعەد حەمەساڵحم نەدەناسی، بەڵام دوای ئەوەی ئەسعەدم بینی و دیدارم لەگەڵ سازکرد، کاتێک هاتینە سەرباسی هاوڕێیەتی لەگەل ساڵح ال اعیشم و دۆزینەوەی تەیمور، لەمیانەی قسەکردندا کاک ئەسعەد وتی : تەیمور هەربەتنیا نەبووە کچێکی تریشی لەگەڵدا بووە، بەڵام کچەکە سعودییەکان بردویانەو عێراقیەکانیش تەیموریان لەگەل خۆیاندا هێناوە چونکە ئەوکاتەی بەتەیمورگەیشتوون، لەگەڵ سعودییەکان پیکەوە بوون چونکە لەسەرسنور چاوەروانیان بوون ئەمان مامەڵەی کرین وفرۆشتنی ماڵات وئاژەڵ لەنیوانیاندا بوو، کەوای گووت یەکسەر قسەیەکی ناو دیدارەکەی مامۆستا مەلاشەوکەتم بیرکەوتەوە، کاتێک دیدارەکەمان تەواو بوو لە بەردەرگای مزگەوت بەدەم ماڵئاوایی کردنەوە هەندێک مشتومڕمان دەربارەی ئاین وئەفال بوو، لەویدا مامۆستا شەوکەت باسی حیمکەتی خودای بۆ دەکردم کە چۆن نەجاتی داوەو ئەو پیاوانەی ناردووە بۆ ئەوەی ببنە فریادڕەسی، ئەو ژنەی لە کۆمەڵکوژییەکە دەربازی بووەو خودا ئەم پیاوەی کردبەنسیبی (ئەی ئەگەر ئیرادەی خودای گەورەنەبێت کەس هەیە بەشەو لەسەر سنوری سعودییە کڕین وفرۆشتنی مانگاوماڵات بکات ؟) من ئەوکات ئەوەندە گرنگیم بەم قسەیە نەدا، چونکە وای بۆ دەچوم مامۆستا تەنها داکۆکی لە بیرورای ئاینی خۆی دەکات. کەچی کە ئەسعەد وتی : ماڵی (ساڵح ئال ئعێشم) لەگەڵ سعودیەکان مامەڵەی کرین و فرۆشتنی ماڵاتیان کردووە یەکسەرمامۆستا مەلا شەوکەتم بیرکەوتەوە بۆیە هەر دوای ئەوەی دیدارەکەم لەگەڵ ئەسعەد تەواوکرد، بە هەڵەداوان چوم دیدارەکەی خۆم و مامۆستاشەوکەتم خوێندەوە، بەڵام بەداخەوە هیچ ئاماژەیەکی بۆ ئەوقسەیە تێدا نەبوو بۆیە پەیوەندیم بەکاک فەرهاد مەلا حەسەنەوە کرد بزانم لەگەل ئەوان باسی هەمان مەسەلەی کردووە، ئەوەبوو کاک فەرهاد لاپەرەی دیدارەکەی حاجی مامۆستا شەوکەتی بۆ نارم کە لەبڵاوکراوەی ئەمرۆ ژمارە (٣٧) ی رێکەوتی ١٦ی کانونی دووەمی ٢٠٠٤ لاپەرە دوودا بڵاوکراوەتەوە .
