سه‌ردێره‌كان
- تاوانی ئەنفال و زیانە کلتوورییەکانی کورد لەکوردستانی باشوردا. هۆمەر محەمەد
- ڕۆڵی سینەما لە پاراستنی یادەوەری ئەنفالدا – وانەیەک لە هۆڵۆکۆستەوە
- سەرنجێک لەسەر دەرکەوتنی (بەراء) هۆمەر محەمەد
- الإجرام بصيغته القانونية 2 جريمة إسقاط الجنسية والترحيل – قرار (٦٦٦)
- دیسانەوە دۆسێی ١٨ کچە فرۆشراوەکە لەنێوان ساختە و ڕاستیدا. هەڵوەستەیەک لەسەر قسەکانی کاک شۆڕش حاجی
ئێمە قوربانین.. هەق نیە ببینە جەلاد.
ئێمە قوربانین.. هەق نیە ببینە جەلاد
عومەرمحەمەد
Anfalistan – هەرچەندە دەبێت هەموو تاوانبارێك سزای خۆی وەرگرێت، بەڵام لەدۆسێی ئەنفالدا بریاری لەسێدارەدان‌و نەدانی عەلی كیمیاوی بەلای منەوە گرنگیەكی ئەوتۆی نیە، هێندەی بریاری هۆكاری لەسێدارەدانەكەی بۆ ئێمە گرنگە، هەتا ئێستا دڵخۆشبووم بە‌ودەنگانەی داوای ئەوەیان لەدادگادەكرد، كەدەبێت تاوانی ئەنفال بەجینۆساید ساغ بكاتەوە، واتێگەیشتبووم، ئەوانەی ئەم داوایە دەكەن دەزانن جینۆساید تاوانێكی نیودەوڵەتیەو قوربانیش دەبێت قەربووی نیودەوڵەتی بكرێتەوە.. وەلێ ئەفسووس..لەدوای بریاری دادگاوە وێرای گرنگی بریارەكە نیگەرانییەكی زۆریشدایگرتووم، لەوەی دەبینم هێشتا خەونی ئەم میللەتە زۆرگچكەیە، هێشتا نەیپەرژاوە بەجدی لەبرینەكانی خۆی بروانی‌و دەوای تەواوی بۆبدۆزێتەوە، زانیم ئەوەی دەیڵێت‌و داوای دەكات، هێشتا تێی نەگەیشتووە، ئاخرئەوەی لە ناوەرۆك‌و گرنگی بریاری دادگای عێراقی‌و هۆڵندی تێبگات، سەبارەت بەساغكردنەوەی تاوانی جینۆسایدكردنی كورد، هەرگیز ناكەوێتە هەڵەی وا زەقەوە، داوا بكات فرانس ڤان ئانراتی هۆڵندی حوكمەكەی لە15 ساڵەوە بكرێتە ئیعدام‌و عەلی كیمیاوی‌و تاوانبارانی تر بهێننە كوردستان لەسێدارە بدرێن؟!
گرنگ ئەوەیە ئێستا بەدوو بریاری یاسایی ساغكراوەتەوە كەگەلی كورد جینۆساید كراوە، خوای دەكرد عەلی كیمیاوی مەرگی پاش مەرگم دەكەوت‌و هەتا هەتایە لە زیندان، نەستەلەی ئەمریكی دەخوارد‌و ئیعدام نەدەكرا، ئیتر وەختی ئەوەیە دەستكەوتەكانی ئەوبریارانە وەرگرینەوە، دەرگا‌و پەنجەرەكانی مافی مرۆڤ‌و حورمەتی ئینسان‌و ژیاندۆستی بەسەر ئەم گەلەدا بكرێتەوە، دەبێت ئیدی كوشتن‌و بڕین تیایدا قەدەغەو یاساغبكرێت، بەبروای من هەڵەیەكی كوشندەیە هەڵەبجە بەكوشتنی عەلی كیمیاوی ناشرین بكرێت، بەبەرزكردنەوەی دروشمی تۆڵەسەندنەوە، چەواشەبكرێن، دەشێت ئەمە خەونی ئەوكەسانە بێت كە بەبریارەكە قەڵس‌و بێزارن، نەك ئەوانەی پێی دڵخۆش‌و سوودمەندن، ناشێت رێگە بدەین، هەڵەبجە یان ناوچە ئەنفالكراوەكان بكرێنە شوێنی تۆڵە سەندنەوە، بەڵكو تەواو بەپێچەوانەوە دەبێت ببنە شوێنی قەڵاچۆكردنی توندوتیژی‌و رەفتارو كەلتور‌و عەقلییەتی بەعسیزمیان تیدا لە ڕیشە دەربهێنرێت، ریشەكیشكردنی بەعس لەئەخلاقیات‌و كلتورماندا گەلێك گرنگترە لەوەی رۆحی بەعسیەكی تاوانبار لەهەڵەبجە بكێشرێت، ئێمە لەبری ئەوەی خۆمان بكەینە خاوەنی ئەو داوایە دەشێت، لەكوشتنی مرۆڤە بەعسیەكەی ناخی خۆمانەوە دەستپێبكەین، ئەوەی بەتەواوی مایەی دڵتەنگیمە لەم قسانەدا، ئەوەیە كەچەندین رۆژنامەنوس‌و نوسەرو تەنانەت ناوەندی رۆشنبیریش ئەم داوایەیان هەیە؟! بێئەوەی لەوە سڵبكەنەوە ئەمە چەندە زەرەرلەسومعەی مرۆڤدۆستیمان دەدات، باشە مردنی عەلی كیمیاوی لەكوردستان بێت یان لەبەغدا رۆحی قوربانیەكمان بۆدێنێتەوە ناو ژیان؟ ئەگەر كوشتنی جەلاد چێژێكی كاتی ببەخشێتە قوربانی، ئەوا كوشتنی كلتور‌و رەفتاری جەلاد بۆ هەمیشە ئاسودەمان دەكات، نازانم كوشتنی مرۆڤ باتاوانباریش بێت؟ چ چێژێكی مرۆڤانەی تێدایە؟ هەتا داوابكەین بهێنرێتە بەرچاومان‌و شارەكەی ئێمەوە، راستە ئێمە قوربانین، بەڵام زۆرگرنگە پێدابگرین لەسەرئەوەی جەلاد نەبین.. پێموانیە كوشتنی عەلی كیمیاوی لەكوردستان ئارامگای شەهیدەكان ئاسودەبكات، بەڵكو ئەوە خەونی مەرگدۆستانەی زیندووەكانە بەناوی شەهیدەكانەوە جورئەتی دەردەبڕنی دەكەن، ئەگەر زیادەرۆیش نەبێت‌و لەسەرئەم رایەم سەرو گوێلاكم نەكوتن، پێموایە ئەو تۆڵەسەندنەوەیەی بەپیرۆزی دەزانین‌و جاجاریش غرورانە پۆزی پێوە لێدەدرێت، هەمان رۆحی تۆڵە‌و هەمان رەفتاری بەعسیانەیە، كەلە بەعسەوە بۆمان ماوەتەوەو جورئەتی كوشتنی ناكەین لەناخی خۆماندا.
هیوادارم هەڵەبجەیی‌و گەرمیانی‌و بادینانیەكان بەرلەهەركەس ئەم داوایە ڕەتبكەنەوە‌و بەدەنگی بڵند هاواربكەن: سەرو فەساڵی ئەو تاوانبارانە مەهێننەوە بۆلامان‌و مەزاجی ئاشتیخوازی‌و ئازادیخوازانەمان مەشێوێنن، با پێكەوە پیانبلێین: سوپاسی بریار‌و عەدالەتتان دەكەین، بەڵام ئێرە شوێنی كوشتن‌و تۆڵەسەندنەوە نیە، ئێمە ئەگەربەبێ ویستی خۆمان بووینە قوربانی چۆن رازی بین ببینە جەلاد، ئەمە لۆژیكی زالمَە نەك مەزڵوم، ئیتر پێوستمان بەژیانەو ژیانمان بۆبگێرنەوە، لەراستیشدا دەبێت هەروابێت، ناشێت ئەوەی ئەوانی بەعسی كردیان لەرەفتار‌وعەقلییەتی ئێمەدا جێگەی ببێتەوە، ئەمە پێچەوانەی هەڵوێستی مرۆڤدۆستانەی ئێمەیە كەلە راپەرینی ئازاری ساڵی 1991دا مرۆڤدۆستی خۆمان سەلماند، وێرای برسێتی‌و بریندار بوونیشمان سەرباز‌و ئەفسەرە دیلەكانمان خزمەتكردوو بریندارەكانیشمان تەداوی كردن، هەرچەندە دەشمانزانی ئەوانەی كیمیابارانیانكردین‌و ئەنفالیانكردین، هەرئەم سوپایەو بەكریگیراوەكانیان بوون، لەوەش زیاتر دەمانزانی ئەو سەربازانەی لە چەمچەماڵ بەدیلی ئازاد دەكران لەبانی مەقانەوە بەچەكەوە دەهاتنەوە گیانمان([1]) ، بەڵام ئێمە ژیاندۆستین، ئیمە مەرگدۆستنین‌و نامانەوێت كەس بكوژین.
[1] چەمچەماڵیەكان بۆیان گیرامەوە‌و سوێندیانخوارد كەوا لەراپەرینی ساڵی 1991دا سەربازێك 3جار دیلكراوەو چەك كراوەو ئازادەكراوەتەوە.
